Lees verder

Toon meer colums

2017- Bij de maand mei

1517 – 2017  ALLEMAAL HERVORMERS: DESIDERIUS ERASMUS

Desiderius Erasmus werd waarschijnlijk in 1469 in Rotterdam geboren als zoon van een priester. Het was al snel duidelijk dat hij  monnik moest worden. Na zijn opleiding op een kostschool kwam hij in klooster Steyn bij Gouda terecht. Erasmus was blij met de bibliotheek van het klooster. Hij dook in de boeken over de klassieke oudheid (de tijd van de Grieken en de Romeinen). Hij las boeken van schrijvers uit die tijd, maar ook van Italiaanse humanisten die erover schreven.

Het kloosterleven met zijn strenge regels was niets voor Erasmus. Zijn kennis van het Latijn (de taal van de Romeinen) maakte het mogelijk dat Erasmus het klooster kon verlaten. Hij reisde als geleerde door Europa en verdiende zijn geld met het schrijven van Latijnse teksten.

Erasmus was een 'humanist'. In het humanisme staat de mens in het middelpunt. Humanisten vinden dat je goed moet nadenken over hoe je met mensen, de wereld en jezelf omgaat. Je moet dit altijd met zorg en aandacht doen. De humanisten van nu geloven niet allemaal in God. Dat was in de tijd van Erasmus wel zo. Ze vonden dat het christendom eigenlijk ook vooral om mensen ging.

Erasmus schreef veel boeken. Ze gingen over hoe mensen zich moesten gedragen. Hij schreef dit soort boeken voor edelen maar ook voor gewone mensen. Hij wilde iedereen opvoeden tot wijze en nadenkende christenen. Zijn boek Lof der zotheid uit 1509 spotte met de manier waarop mensen eigenlijk alleen maar aan zichzelf dachten.

Erasmus wilde het Nieuwe Testament kunnen lezen in de taal waarin het geschreven was. Dus leerde hij Grieks. Toen hij alles gelezen had, schreef hij een nieuwe Latijnse vertaling van het Nieuwe Testament. Erasmus vond zijn vertaling beter dan de officiële Bijbelvertaling van de kerk, de Vulgata. Hij vond ook dat kritiek op de Bijbel best mocht, omdat je daardoor alleen maar sterker zou gaan geloven.

Vanaf 1517 kwam er steeds meer strijd binnen de kerk. Maarten Luther had veel kritiek op de kerk en wilde allerlei zaken vernieuwen. Erasmus dacht over veel dingen hetzelfde als Luther. Toch wilde of durfde Erasmus geen keuze te maken. Hij wilde niet met de rooms-katholieke kerk breken en hoopte dat gezond verstand de verschillen zou oplossen. Daardoor kreeg hij van beide kanten kritiek. In de zomer van 1536 overleed Erasmus, in het woonhuis van zijn drukker Froben, in Basel.

Erasmus geldt als symbool van tolerantie. Hij betreurde het dat de reformatie tot een scheuring leidde. Maar hij wilde de eenheid niet met geweld opleggen, dus zeker geen executies van ketters. Hij achtte dwang in geloofszaken ongeoorloofd, ook tegenover joden en moslims.

In Erasmus’ levensverhaal komen een aantal levensvragen voor:
- Wat is belangrijk in het leven?
- Hoe gaan mensen met elkaar om?
- Wat wil ik met mijn leven?
Dat zijn hele belangrijke- en actuele vragen van alle mensen van alle tijden.

J.M. Weststrate