Toon meer colums

2017- Bij de maand september

1517 – 2017  ALLEMAAL HERVORMERS: HULDRYCH ZWINGLI

Ulrich Zwingli wordt wel  “de derde man van de Reformatie” genoemd, maar eigenlijk had hij een plaats tussen Luther en Calvijn. Hij is de vader van het Zwitsers protestantisme. Zijn leer is niet uitgegroeid tot een gereformeerde kerk, waardoor hij minder bekend is dan Calvijn.

Ulrich Zwingli werd op 1 januari 1484 geboren. Hij kreeg een klassieke opvoeding en werd in 1506 priester. In 1518 werd hij als pastor gekozen in het toen al eeuwenoude Gross Münster van Zürich.

Op 31 oktober 1517 spijkerde  Maarten Luther zijn 95 stellingen aan de deur van de slotkerk te Wittenberg. Een jaar voordien keerde Ulrich Zwingli zich ook al tegen de paus omdat die uit de opbrengst van aflatenverkoop de bouw van St.-Pieterskerk in  Rome financierde, maar meer omdat Zwingli zich verzette tegen de inzet van huurlingen door de paus. In de machtsstrijd tussen de paus, Karel V en Frans I van Frankrijk om delen van Italië en pauselijke staten, werden verschillende oorlogen uitgevochten. Alle partijen zetten daarbij huurlingenlegers in. Ze vonden in Zwitserland een reserve aan jonge huurlingen. Zwingli was in 1515 als aalmoezenier aanwezig bij de Slag van Marignano. Daar werden meer dan 6.000 Zwitserse huurlingen voor zijn ogen afgeslacht. Dat maakte van hem een verwoed tegenstander van huurlingenlegers. Hij was vastbesloten om het principe “bloed om goud” te laten verbieden en veroordeelde de paus omdat die zijn oorlogen door huurlingen liet uitvechten. Dat protest kostte hem zijn parochie. Zwingli was ook van mening, dat een gelovige enkel de Bijbel als leidraad mocht gebruiken en verzette zich tegen de geschriften van de Roomse kerk, het verplichte vasten, het priestercelibaat ,de  biecht, aflaten en nog meer.

Vanaf 1526 verschijnt de Froschauer Bijbel, Zwingli’s Zwitserse bijbelvertaling. Op basis van deze vertaling komen sommige protestanten tot de overtuiging dat de kinderdoop niet op de Bijbel is gebaseerd en dat ook de aansluiting bij een staatskerk niet verplicht kan zijn. Het is het begin van de beweging der anabaptisten (wederdopers). Zwingli is het overigens niet met hen eens. Zijn denkbeelden worden door medestanders verder verspreid in Zwitserland. Dat land bestaat ook in die tijd al uit allerlei verschillende (stads)staatjes.

Zwingli trouwde zonder toestemming  een weduwe met drie kinderen en kreeg zelf nog vier kinderen met haar. Hij verkondigde zijn leer vanuit Zürich. Zwingli werd beïnvloed door de geschriften van Erasmus. Verschillende anabaptisten vonden dat Zwingli in zijn leer en hervormingen niet ver genoeg ging. Katholieken vonden dan weer dat hij  te voortvarend te werk ging, wat leidde tot oorlogen tussen verschillende Zwitserse kantons. Zwingli stierf op 11 oktober 1531 tijdens de Slag om Kappel. Zijn lijk werd in stukken gehakt en onteerd.

De  ideeën van Zwingli lopen haast parallel met die van Luther, terwijl ze hun ideeën onafhankelijk van elkaar opstelden Zwingli had een andere nadruk in zijn leer dan Luther. Hij benaderde de religie meer verstandelijk, terwijl Luther zich meer door gevoelens liet leiden. Over de betekenis van het Avondmaal lopen hun meningen flink uiteen.  De opvatting van Zwingli was meer symbolisch, en kende geen daadwerkelijke tegenwoordigheid: Zoals brood en wijn het lichaam versterken, zo zal de Heilige Geestde ziel versterken. Tijdens een ontmoeting in 1529 werd dat verschil niet bijgelegd. Later is deze onenigheid bekend komen te staan als de Avondmaalsstrijd.

Intussen nam Calvijn in Genève een groot deel van de ideeën van Zwingli over, gedeeltelijk ook die over het Avondmaal. Zwingli’s opvolger Bullinger heeft veel bijgedragen om de Duitssprekende volgers van Zwingli en de Franssprekende van Calvijn te verzoenen. Daarbij is de figuur van Zwingli wat in de schaduw gekomen. Zwingli heeft veel invloed gehad op de Reformatie

Drie van de onderwerpen waarin hij een grote stem heeft gehad, zijn:

• het afschaffen van de aflaat.

• het afschaffen van het celibaat en het vasten van de geestelijken (hij trouwde, hoewel hij monnik was);

• het versoberen van de kerkdienst en de invoering van het avondmaal.

Volgelingen van Zwingli worden Zwinglianen genoemd.

J.M. Weststrate