Toon meer colums

2018- Bij de maand februari

ONZE KERK(ERE)DIENST: woorden om mee te beginnen

Aan het begin van een kerkdienst zijn er meestal vaste woorden waarmee we de dienst beginnen.  Deze woorden kunnen variëren, afhankelijk van de keuze door de voorganger, maar ze hebben wel hetzelfde doel. We beginnen niet ‘zomaar’ en een kerkdienst is niet ‘zomaar’ een samenkomst. We komen samen in de Naam van de Heer en verzamelen ons rondom Gods Woord in Zijn Huis en dat maakt het moment en de samenkomst bijzonder. De dienst wordt daarom in het begin aan God gewijd.

Soms wordt daarvoor de term ‘votum’ gebruikt en dat betekent ook wens, gelofte of wijding. Dit votum of deze aanvangswoorden (ook wel ‘bemoediging’ genoemd) zetten de toon. We vatten moed uit het gegeven feit dat we er niet alleen voor staan en God ons zal helpen. Dat aan God wijden houdt gelijk in, dat we in die samenkomst van God afhankelijk willen zijn. Dat horen we terug in de woorden ‘onze hulp is in de Naam van God ……’ Hierbij worden vaak Bijbelteksten geciteerd, meestal uit de Psalmen (124,8  138,8  146,6). Deze beginwoorden hebben ook iets van een gebed. Daarom sluiten veel mensen tijdens het uitspreken van deze eerste woorden de ogen. Dat helpt ons te concentreren en te realiseren wat er gaat gebeuren, op wie we ons richten. Dat is ook de reden waarom we gaan staan. We zijn te gast in het huis van de Heer waar Hij de Gastheer is. Uit respect voor Hem gaan we staan en strekken we ons letterlijk naar Hem uit.

Het tweede deel van de woorden waarmee we beginnen is een groet. Je kunt elkaar natuurlijk op allerlei manieren begroeten. Met ‘goedemorgen’,  een gedachteloos knikje, een opgestoken duim of nog anders. Een groet is oorspronkelijk een heilwens. Je wenst elkaar het beste toe, een ‘goede’ dag of een ‘goede’ morgen. Meestal staan we daar niet meer bij stil en vervlakt het tot ‘dâg’, ‘môge’ of ‘hoi’ of een opgestoken duim of een wuivende hand.

In de kerkdienst heeft de groet haar volle waarde behouden. We wensen elkaar ‘het beste van God’ toe. Ook daarvoor gebruiken we meestal Bijbelteksten: Romeinen 1,7  Efezërs 1,2  2 Petrus 1,2  2 Johannes 3. God zelf hebben we nodig om deze wens in vervulling te laten gaan.

De voorganger is slechts de bemiddelaar in deze begroeting van Gods kant. Hij mag ons de beste wensen van God overbrengen. Het gewone groeten vond al plaats bij de aankondiging van de voorzang en/of bij de mededelingen.

Er zijn kerken waar de gemeenteleden op het horen van de woorden van de groet ‘de Heer is met u’,  reageren met de woorden ‘ook met u is de Heer’, want ook de voorganger heeft dit immers nodig. Maar eigenlijk past deze vorm vooral in kerken waar onderscheid is tussen de geestelijkheid en de leken. Dat onderscheid wordt soms ook onderstreept door het dragen van speciale kleding (toga, priesterkleed, albe etc.) Als het enigszins kan, kijken mensen elkaar bij het groeten aan. Zo ook in de kerk(dienst). Er is eigenlijk geen reden om tijdens het groeten de ogen te sluiten. Bij het groeten wordt één hand opgeheven (niet: twee, want dat gebeurt bij het zegenen).

Dit gebruik is nog een overblijfsel van de kerk van het begin. Dat was in de periode van het Romeinse rijk en er werd toen op die manier gegroet.

Er zijn ook geloofsgemeenschappen waar iemand de samenkomsten begint en zegt ‘fijn dat u er allemaal bent, we gaan er met elkaar een feest van maken; we beginnen met een lied’.

Stijlen verschillen.

J.M. Weststrate