Toon meer colums

2018- Bij de maand mei

ONZE KERK(ERE)DIENST: we gaan een versje zingen

De kerkdienst is één van de weinig plekken waar mensen nog samen zingen. In dat zingen worden woorden, gedachten en gevoelens geuit die over verschillende stemmingen gaan: vreugde, dankbaarheid, verontwaardiging, angst, wanhoop, geloof, vertrouwen etc.

Een collega kondigde een lied in de eredienst steevast aan met de woorden ‘nu gaan we een versje zingen’. Omdat hij dat met respect en passie zei, kon je het hem niet kwalijk nemen. Het samen zingen in de dienst op zondag is natuurlijk veel meer dan ‘een versje zingen’. Die versjes hebben hun plek in de dienst en de inhoud slaat op wat er op dat moment gelezen, gezegd en gebeden wordt. Soms is een lied een gebed. Soms klinkt er een reactie op de preek in mee.

Niks ligt gevoeliger dan de samenzang in de dienst. Er zijn kerken waar de lippen stijf op elkaar blijven, omdat de kerkgangers niet willen zingen uit die betreffende liederenbundel. Ook het wijzigen van een melodie kan op zware kritiek komen te staan. We willen zingen zonder er bij te hoeven nadenken. Als er notenbalken op het scherm verschijnen beginnen sommigen al te (ver)zuchten. Lekker uitzingen kan goed voelen, maar het is ook goed om je bewust te zijn van wat je zingt. Het invoeren van een nieuwe liederenbundel in een gemeente is soms een zware operatie.

Tegenwoordig komen daar de verschillen in liedcultuur van oud en jong bij. Dat raakt de keuze voor liederen bundels, maar dat raakt ook de wijze van begeleiding: orgel, piano of….. een muziekband!

Paulus roept de gemeente op, Gods lof te zingen met Psalmen, Gezangen en Geestelijke liederen (Efeziërs 5 vers 19), alsof hij de onzalige discussies daarover in de gemeenten al voorzag!

Je hoeft niet alles (even) mooi te vinden en niet alle liederen hoeven te ‘knallen’. Er is soms ook behoefte aan een ingetogen lied en je bent niet altijd in de stemming om te prijzen! Uit de diepte van onze ellende (zorg, ziekte, pijn en vragen) klinkt zo nu en dan ook het lied. Wat zijn we gezegend met organisten die dat aanvoelen en soms ‘de tekst spelen’. Dan draagt ons de muziek (Lied 512 NLB).

Het is voor de voorganger geen eenvoudige opgave om rekening te houden met alle wensen en met zoveel wisselende omstandigheden. Daarbij speelt de plek van een lied in de dienst (of er vóór of bij het weggaan) en het kerkelijk jaar (feest- en voorbereiding daarop) een nadrukkelijke rol mee.

We mogen zo nu en dan best ‘ons best’ doen om een nieuw lied te leren, maar er moet wel gezongen kunnen worden. Het is zaak van zorgvuldig afwegen, wetend dat je het voor sommigen nooit goed doet. Zo nu en dan helpt een (project)koor of een solist ons bij het aanleren van een lied. Weet dat weerstand tegen nieuwe liederen van alle tijden en van alle kerken is.

Samen zingen in de kerk is iets anders als zingen onder de douche, zingen in het stadion. In ons lied bezingen we de ontmoeting met God (lof en aanbidding). Door het samen zingen overstijgen we onze individuele gemoedstoestand (meer liederen van ‘wij’ dan met ‘ik’).

In de bijbel zelf zingen er ook mensen: Mozes, Mirjam, Debora, Hannah, Hizkia, Daniël, Habakuk, Zacharia, Maria, Simeon en nog veel meer. Bovendien staan er in het hart van de bijbel niet voor niets 150 liederen(Psalmen). Deze vormen een bijna onuitputtelijke keur van liederen uit diverse omstandigheden van ons leven. Het is ‘de apotheek voor een christen’.

De oude kerkvader Augustinus zou gezegd hebben: zingen is twee keer bidden. Dat voelt ook zo! De draad met het geloof blijft bij veel mensen het langst in stand, door het luisteren naar en zingen van liederen.

Laten we vooral de lofzang gaande houden met oude en nieuwe liederen, met de harp, de luit, de trom en fluit, de blijde snaren, de vrolijke cimbaal, het orgel, de piano…. alles wat geest en adem heeft, love de Heer!

J.M. Weststrate