Toon meer colums

2016- Bij de maand juni

Godsnamen in de bijbel:  JHWH ZEBAOTH 

De naam Jahweh Zebaoth wordt in het Nederlands weergegeven door de vertaling 'Here der heirscharen'. De naam Jahweh is de naam van de God van het volk Israël. Het is niet geheel duidelijk of het woord Zebaoth nu ook een eigennaam is of dat het woord vertaald moet worden.

In de oude Griekse vertaling van het Oude Testament, de Septuaginta, is de Godsnaam Jahweh Zebaoth soms vertaald door pantokratoor, de 'Almachtige' (voornamelijk in Jeremia en de kleine profeten), en af en toe door kurios toon dunameoon, 'Heer van de krachten', maar in de 1 Samuël en Jesaja is het veelal onvertaald gelaten ( ook Rom. 9:29  en Jak. 5:4). Maar gezien het feit dat het Hebreeuwse woord zebaoth in het Oude Testament ook als zelfstandig naamwoord wordt gebruikt met als betekenis 'heirscharen', ligt de vertaling 'Here der heirscharen' voor de hand.

Het Hebreeuwse woord zaba (meervoud: zebaoth) komt oorspronkelijk uit het Assyrisch en heeft als basisbetekenis 'een groep mensen': 'een ploeg arbeiders', 'een troep soldaten'. Op veel plaatsen in het Oude Testament heeft dit woord dan ook een militaire betekenis (het bijbehorende werkwoord wordt soms zelfs door 'ten strijde trekken' vertaald; Maar op de meeste plaatsen wordt het woord met 'legerscharen' of 'legers' vertaald (zie bijv. 2Sam. 8:16;10:7).

Als God Zichzelf Jahweh Zebaoth, 'Here der heirscharen' noemt, dan is het vanzelfsprekend nuttig in de Schrift te onderzoeken wat dan wel onder die 'legerscharen' wordt verstaan. In de Bijbel worden hier drie groepen mee aangeduid.

Ten eerste lezen we in Ex. 12:41 dat het volk Israël de 'legerscharen (zebaoth) van Jahweh' wordt genoemd (vgl. ook 6:25; 7:4; 12:17,51).

Als tweede vinden wij dan dat met het woord soms ook de geschapen hemellichamen, de zon, de maan en de sterren worden bedoeld: Gen. 2:1: 'Alzo werden voltooid de hemel, de aarde en al hun heir' (zaba).

De derde betekenis: de machten van de engelenwereld. Met de uitdrukking 'het ganse heir des hemels' kunnen ook de 'zonen Gods', de engelen worden bedoeld (zie 1Kon. 22:19). Jahweh Zebaoth is dus ook de God van de engelen.

De naam Jahweh Zebaoth omvat veel meer dan alleen dat Jahweh de God van de legers van de Israëlieten is. Jahweh Zebaoth is de God die Heerser is over elke macht en kracht in deze schepping is, over elk leger en elk volk, of het nu aard of hemels is. De absolute macht en heerschappij over deze schepping rust bij Hem. Legers van ontelbare engelen staan tot zijn beschikking.

Het valt op dat de naam Jahweh Zebaoth, alleen te vinden is in de boeken die over het latere verval van het volk van God spreken. In de Thora (eerste 5 boeken), Jozua, Richteren, Ezechiël en de wijsheidsliteratuur wordt deze naam niet gebruikt, in 1 en 2 Koningen, 1 en 2 Kronieken en de Psalmen slechts sporadisch, maar in de resterende bijbelboeken is het gebruik overweldigend. Dit zijn de bijbelboeken waarin God zijn afgedwaalde volk tot Zich terugroept.

Als het verval te erg geworden is ( Ezra, Nehemia en Daniël), noemt God Zich niet meer 'Jahweh Zebaoth' maar de 'God van de hemel'. Deze naam bevat nog duidelijker dan de naam 'Jahweh Zebaoth', het aspect van Gods verheven zijn boven zijn schepping. God is geen God die door de mensen 'van de wijs gebracht' kan worden. Niemand kan zijn plannen dwarsbomen.

Tot slot rest ons nog om te wijzen op Hem die Zich in het Nieuwe Testament als de 'Here der heirscharen' openbaart: de Heer Jezus. Hij is Degene die gediend wordt door de hemelse legermachten, de engelen (Mark. 1:13). Alle legers in de hemel en op de aarde ressorteren uiteindelijk onder zijn gezag, want Hij is de 'Koning der koningen en de Heer der heren' (Openb. 19:14,16) (o.a. geciteerd uit R.A. Hakvoort, namen van God in het OT)

J.M. Weststrate